Wystawa:
24.11.2022 — 11.12.2022
Wernisaż: 23.11.2022, godz. 18:00
Miejsce: Aula ASP, Targ Węglowy 6, Gdańsk
wystawa czynna: w godz. 12.00-18.00
organizatorzy: Fakulta umění Ostravské univerzity, Pedagogická fakulta Ostravské univerzity,
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Fundacja Wyspa Progress
kuratorzy: Tomáš Koudela, František Kowolowski, Piotr Mosur, Grzegorz Klaman
Artyści:
Pavel Forman, Tomáš Koudela, Tereza Čapandová, Viktor Frešo, Marek Schovánek, Gabriela
Penias, Tomasz Tobolewski, Piotr Ambroziak, Ivo Sumec, Jiří Kuděla, Michal Kalhous, František
Kowolowski, Jiří Surůvka, Marek Sibinský, Libor Novotný, Josef Daněk, Tomáš Knoflíček, Andrea
Uváčiková, Pavlína Fichta Čierna, Grzegorz Klaman, Zbyszek Libera, Joanna Maltańska, Michał
Szlaga, Krzysztof Wróblewski.
Sny nie rodzą się i nie znikają, pochodzą z powietrza i z popiołów, nie kończą się błyskawicznie, ale
stopniową erozją.1
Rzeczywistość pojawia się przed nami jako skupisko rozproszonych wydarzeń o wątpliwych
syntezach i zgrupowaniach. Niewątpliwie rozmawialiśmy o niej nie raz, rozmawiamy o niej, lub
możemy powiedzieć o niej, że jest ciemna.
Czas i przestrzeń określają stosunki między ontologią tworzenia obrazów a jego reprezentacją.
Kultura i filozofia Zachodu odsuwa znikanie, pustkę czy nicość na plan dalszy, jako coś, co związane
jest z przemijaniem, niszczeniem, tak samo jak z ukrywaniem. Wbrew wszelkim faktom
odzwierciedlenie tej nicości ma przecież swoje znaczenie. Post-konceptualny dyskurs wciąż
prowadzi walkę z reprezentacją widzianego, idea przesuwa się do obszaru doświadczeń
formalnych w dziele sztuki i stawia granice między obrazem realności a jego wewnętrznym
odbiciem.
Zrozumienie snów to droga do sensu, to użycie rozumu. Obraz tego aktu jest polem standardów
poprawności.
Metanarracja to sztuczna (arteficialna) ciemność. Wciąż obecna i domagająca się ostatecznego
kompromisu, jej nieobecności. Jest to mit, w który jesteśmy wrzuceni i który rozciąga się przez nas
w naiwny egocentryzm. Konsekwencją tej realizacji jest świadome popadanie w zapomnienie.
Zgodnie z rozważaniami Heideggera w dziele sztuki, kształcie dzieła utrwala się prawda w formie
spoiny2. Spoina przejawia się w egzystencji, którą nasza uwaga wytwarza i stawia przed nami.
„Szczelina ta jest jednolitą całością pociągnięć schematu, rzutu poziomego, przekroju i konturów.
(…) To, że dzieło zostało wytworzone, oznacza: prawda została utrwalona w kształcie. Kształt jest
ogółem modyfikacji, które dostosowują szczelinę. Tak zmodyfikowana szczelina jest spoiną,
w której błyszczy prawda.”3
Pytanie: Co to jest? Zastanawiamy się nad pytaniem: co to znaczy?
————————————————————————
Srv: Ivan, Michal. Filozofie přirozeného jazyka – její úpadek a co po něm. Praha, 2019, s. 13.
Disertační práce. Univerzita Karlova, Filozofická fakulta, Ústav filozofie a religionistiky.
2 Martin Heidegger, Původ uměleckého díla, 2016, strana 77
3 tamtéž, strana 78
Kiedy rozumiem słowa sen i czarny, wiem, że mogę je łączyć, efektem jest Black Dream. To
doskonały przykład prostego kompleksu. Oba słowa wnoszą swój udział, swój procent znaczenia
do tego partnerstwa znaczeniowego, które następnie rozumiemy razem. Gdybyśmy połączyli
słowa mleko i czarne, otrzymalibyśmy wyrażenie Czarne mleko.4 Widzimy, że słowo czarny ustala
swoje znaczenie w obu wyrażeniach. Jak moglibyśmy zrozumieć, gdyby nie był taki sam. Skąd
mielibyśmy wiedzieć, że zarówno sen, jak i mleko są czarne?
Co właściwie wiemy, kiedy wiemy, że sen jest czarny, a mleko czarne. Wiemy, że czerń nie ma
swojego wyrazu i znaczenia tylko w samej czerni, ale jest wyrazistym i znaczącym obrazem
miejsca, które znajduje się w polu kontekstowym słów czarny i sen, a także w ramie słowa mleko
i czerń. Dlatego wiemy, a raczej liczymy na to, nie mówiąc tego wprost, że gdzieś w pobliżu jest też
miejsce, miasto, które jest czarniejsze niż wszystkie miejsca i miasta świata.
Tak, to czarna Ostrawa… Stocznia Gdańska…
Ostrawa, czy historycznie Stocznia Gdańska, miejsca które dziś już nie czują czerni i szukają swego
charyzmatu w takich barwnych konotacjach, które są naprawdę bardzo kolorowe, są dosłownie
kolorowymi gejzerami, ale i czarnym snem, który leży u podstaw tego myślenia o śnie i który,
w pewnych okolicznościach może być postrzegany jako koszmar, jako coś przerażającego
i uciążliwego, jest przede wszystkim żywą platformą aktualnego i współczesnego dążenia do
racjonalnego opisu, a także sztucznej egzystencjalnej odpowiedzi mitologii pochodzenia.
Wystawa Sen o czerni to projekt pedagogów Uniwersytetu w Ostrawie i Fundacji Wyspa Progress
a właściwie ich studentów, którzy są również dzisiaj pedagogami. W wielu przypadkach jest to już
drugie pokolenie studentów. The Dream of Black oferuje szerokie spektrum form artystycznych.
Autorska próbka stanowiąca trzon projektu wystawy (gość: Viktor Frešo i inni artyści związani
z Gdańską sceną artystyczną) to tylko wycinek całej sceny artystycznej Ostrawy i Gdańska. Widz
będzie miał niewątpliwie również możliwość osobistej konfrontacji ze stereotypem postrzegania
relacji miedzy centrum i peryferiami, które dziś postrzega się jako część europejskiego kontekstu
sztuki – całości wyróżniających się regionalnych centrów sztuki.
——————————————————————————–
4 Black Milk to nazwa prezentacji wybranych przedstawicieli Ostrawskiej sceny artystycznej
odbywającej się w Berlinie. Pierwotnym zamiarem kuratorskim było odzwierciedlenie prężnych
esencji wizualnej autentyczności omawianych wypowiedzi artystycznych.