Oskar Zięta. Polskie Projekty Polscy Projektanci.

KURATORKI: Anna Śliwa, Izabela Bołoz

W dizajnie pojętym jako proces technologia, materiałoznawstwo i sztuka przenikają się, uzupełniają, a chwilami są tym samym. Pomysł na nową odsłonę cyklu „Polskie Projekty Polscy Projektanci” zrodził się z chęci pokazania, w jaki sposób wspomniane dziedziny łączą się w projektowaniu Oskara Zięty. Przedstawiamy go więc zarówno jako projektanta produktów i marek produkcyjnych, jak i innowatora, projektanta technologii i procesów. Interesują nas nie tylko same realizacje, ale również sposób myślenia projektanta, koncepcje, w których Zięta doskonale łączy wiedzę inżynieryjną z wrażliwością artysty.

Na wystawie „Oskar Zięta. Polskie Projekty Polscy Projektanci” prezentujemy obiekty, wobec których nie sposób przejść obojętnie. Niesamowite w kształcie, lekkie, choć ze stali, jak zabawki a przecież na serio, jednocześnie miękkie i twarde, ładne a zarazem wydajne w produkcji, produkowane seryjnie a jednak unikatowe. Projekty, prototypy, modele, nagrania z produkcji pozwalają prześledzić drogę od pomysłu do produktu. Niezwykle cennym uzupełnieniem ekspozycji są bez wątpienia dzieła najnowsze, w tym Żagiel zaprojektowany specjalnie z myślą o gdyńskiej wystawie.

Mamy nadzieję, że skupienie uwagi na procesie, rodzeniu się pomysłów, dochodzeniu do form okaże się dla Państwa szczególnie inspirujące. Pozwoli spojrzeć na dizajn jako fascynującą przygodę z właściwościami materiałów, technologią i sztuką.

SYLWETKA TWÓRCY

Ludwig Mies van der Rohe zwykł mawiać : “less is more”. Oskar Zięta mówi raczej: „wszystko, czego ci trzeba, to mniej” (“All you need is less”) i doprecyzowuje aforyzm niemieckiego architekta słowami: “mniej wagi, więcej możliwości”.

To właśnie pomysł, by ograniczyć wagę – tak fizyczną (ciężar), jak i wirtualną (rozmiar danych) projektowanych obiektów, zaowocowały innowacyjnym wynalazkiem technologii FiDU (wolne deformowanie wewnętrznym ciśnieniem), która powstała na przecięciu dizajnu, rzemiosła i sztuki. Prostota i innowacyjność zaprojektowanych z jej użyciem obiektów zapewniły Oskarowi Zięcie liczne nagrody i uznanie. Artysta zdobył między innymi: Red Dot Design Award (2008), Schweizer Design Preis (2008), Nagrodę Niemieckiej Rady Wzornictwa (German Design Council Prize, 2009), MUST HAVE Design Łódź (2011) czy Audi Mentor Prize (2011), a brytyjski magazyn „Wired” nazwał jego projekty „meblami przyszłości”.

Urodzony w 1975 roku projektant, jest z zawodu architektem. Po ukończeniu technikum elektronicznego w Zielonej Górze wybrał architekturę na Politechnice Szczecińskiej (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie). Po studiach w Polsce wyjechał na stypendium do Szwajcarskiego Instytutu Technologicznego ETH (Eidgenössische Technische Hochschule) w Zurychu, gdzie uzyskał tytuł doktora. Pracował jako asystent w katedrze Computer Aided Architectural Design na tej uczelni. Jako architekt i projektant procesów, prowadzi kierunek Wzornictwo Przemysłowe na wydziale SOF (School of Form w Poznaniu). Założone przez niego transdyscyplinarne studio projektowo­ badawcze Zieta Prozessdesign zajmuje się rozwojem własnych, przyrostowych, dopasowanych i ultralekkich technologii stabilizacji: FiDU i 3+ oraz ich zastosowaniem w nowoczesnej architekturze, inżynierii i dizajnie. Projekty Zięty znajdują się m. in. w zbiorach: Muzeum Miedzi w Legnicy, Badisches Landmuseum w Karlsruhe, Centre Pompidou w Paryżu, Muzeum für Gestaltung w Zurychu.

Technologia FiDU w pierwszej kolejności znalazła zastosowanie w projektach mebli. W 2008 roku Zięta wprowadził na rynek swoje pierwsze produkty: stołek „Plopp” (czyli „polski ludowy obiekt pompowany powietrzem”) oraz limitowaną wersję krzesła „Chippensteel”. Choć są lekkie i z wyglądu przypominają plażowe zabawki, wykonane zostały z wycinanej laserowo stali. Wśród ich zalet Zięta wymienia „zwiększoną wydajność produkcji, możliwość pełnego recyclingu, czystość formy” oraz niezwykłą wytrzymałość.

Inspirowany formą polskiego tradycyjnego ludowego zydla, „Plopp” przyniósł autorowi rozgłos, liczne nagrody i trafił m.in. do stałej kolekcji Centre Pompidou w Paryżu jako jedno z dwunastu krzeseł, które zmieniły współczesny dizajn. „Plopp” stanowił dla Zięty test nowego podejścia do projektowania, określanego przezeń mianem Prozessdesign. Sam artysta mówi o nim następująco: „Ostateczna forma podąża za procesem produkcyjnym. Moją rolą jest projektowanie wydajnych procesów z użyciem innowacyjnej technologii, a estetyka i funkcja to jej pochodne”.

W dizajnie według Zięty, opartym na pojęciu procesu, przeplatają się ze sobą technologia, materiałoznawstwo, inżynieria, ale także sztuka. Stąd obecność jego projektów na wielu wystawach (m.in. w Cardi Black Box Gallery w Mediolanie podczas Salone 2011 i w Stilwerk Limited Editions Gallery w Hamburgu, 2011) i festiwalach dizajnu. W 2010 roku, podczas London Design Festival, z 20­metrowych nadmuchiwanych elementów artysta stworzył na dziedzińcu Victoria Albert Museum oryginalną fontannę „Blow and Roll”. Dzieło projektanta dopełniają wielkoskalowe obiekty w przestrzeni Wrocławia i Warszawy (Nawa, Wir).

Otwarcie wystawy już w sobotę 1 lipca o godzinie 18:00