„Żebyś się nie kołysał
Jak łódka na fali,
Za młodu już w sobie
Kształtuj charakter ze stali”
Aforyzmy Sokole
W ostatnim czasie miałam przyjemność odwiedzić Muzeum Sopotu, gdzie swoje miejsce ma tymczasowa wystawa: W zdrowym ciele – zdrowy duch. 150-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
Czym było Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”?
Jeśli nie pamiętacie – zapytajcie dziadków. Przynależność do jednego z gniazd „Sokoła” była zaszczytem. Organizacja często zrzeszała całe rodziny, bowiem członkiem można było zostać od wieku 8 lat aż do końca życia.
„Sokół” wniósł wiele swoim działaniem: spopularyzował różnorodne dyscypliny sportowe na terenach ówczesnej Polski i przyczynił się do powstania Związku Harcerstwa Polskiego. Jednak głównym celem „Sokoła” było odrodzenie narodu zarówno pod względem duchowym, jak i cielesnym za sprawą „gimnastyki w ogóle, a w szczególności gimnastyki higieniczno-racyonalnej i wychowawczej”.
W„Sokole” zajmowano się nie tylko sportem i gimnastyką – jego członkowie kształtowali swoją moralność, zdobywali wiedzę o kulturze i sztuce, rozwijali poczucie patriotyzmu. Pod patronatem „Sokoła” zakładano biblioteki, teatry, chóry, wydawane były czasopisma i książki.
„Rozrywka i ruch co dzień potrzebny młodzieży,
Nauka przyjdzie łatwiej, kiedy umysł świeży.”
Aforyzmy Sokole
Dwa słowa o historii
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” powstało 7 lutego 1867 roku we Lwowie. Ruch szybko rozprzestrzenił się na tereny, które znajdowały się wówczas pod zaborem austriackim (powstały „gniazda” w: Tarnowie, Stanisławowie, Krakowie i Przemyślu) oraz pod zaborem pruskim (Inowrocław, Poznań, Bydgoszcz). Kilka lat później „gniazda” zaczęto tworzyć na terenach zaboru rosyjskiego, jednak ich działalność szybko została zakazana.
Symbolem ruchu był sokół trzymający w szponach sztangę do ćwiczeń. Stanowił on zakamuflowany przed zaborcami patriotyczny polski symbol Orła Białego.
Członkowie ruchu odnosili brawurowe sukcesy w rozmaitych dyscyplinach sportowych. Wśród nazwisk, które najsilniej kojarzą się z sukcesami Towarzystwa, należałoby wymienić na przykład: boksera Henryka Chmielewskiego (mistrza Europy i olimpijczyka), wioślarza Jerzego Brauna (dwukrotnego medalistę olimpijskiego), lekkoatletkę Jadwigę Wajsównę (medalistkę olimpijską), Józefa Noji (olimpijczyka i dziesięciokrotnego mistrza Polski w biegach długodystansowych) oraz wielu innych.
Czuj głęboko,
Duszę wznoś wysoko!”
Aforyzmy Sokole
Wystawa
Uhonorowanie 150 lat istnienia towarzystwa „Sokół” na Wystawie w Muzeum Sopotu zostało wykonane pierwszorzędnie. Na ekspozycji przedstawiono informacje o „Sokole” w różnorodnych formach: natkniemy się na plakaty „Sokoła”, zdjęcia członków, obowiązujące w Towarzystwie stroje oraz treści audiowizualne. Chociaż wystawa niesie za sobą głównie treści dokumentacyjno-historyczne, nie zapomniano o walorach estetycznych. Ciekawym rozwiązaniem było umieszczenie na ścianach Sokolich Aforyzmów, które rozczulają swoim idealizmem i prostotą.
Wszystko to sprawia, że wystawa „W zdrowym ciele – zdrowy duch” jest przystępna, a odwiedzenie jej było dla mnie czystą przyjemnością.
Wystawa jest czynna w Muzeum Sopotu, od 8 października do 24 grudnia 2017 roku.
Kuratorkami wystawy są Karolina Babicz-Kaczmarek i Katarzyna Kreft
Ula Sikora